kathimerini.gr | Ο νέος πατριωτισμός

kathimerini.gr Ο νέος πατριωτισμός

Εποχή αναζήτησης....(;)

"Στη διαμόρφωση της κοινωνικής δομής ο καπιταλισμός ως τρόπος παραγωγής έχει κρίσιμη σημασία. Διαίωνίζει την κοινωνική διαίρεση ανάμεσα σε μια σχετικά ολιγάριθμη άρχουσα τάξη και τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού. Αυτή η διαίρεση υπήρχε και στους προκαπιταλιστικούς τρόπους παραγωγής, αλλά ο καπιταλισμός όχι μόνο δεν τους εξάλειψε, αλλά τη διαιωνίζει με τους δικούς του ιδιαίτερους τρόπους. Σ΄αυτό δεν αντιφάσκει ο βαθμός κοινωνικής ανόδου που διακρίνει τον καπιταλισμό από προγενέστερους τρόπους παραγωγής. 'Οπως θα υποστηριχθεί αργότερα, η πρόσβαση μελών των υποταγμένων τάξεων σε θέσεις εξουσίας δεν αλλάζει το γεγονός της κυριαρχίας: αλλάζει μόνο το προσωπικό της εξουσίας.

Στα ανώτερα επίπεδα της κοινωνικής πυραμίδας βρίσκεται το τμήμα εκείνο της άρχουσας τάξης που, για να χρησιμοποιήσουμε τον όρο του Ράιτ Μίλς (Wright Mills), συνιστά την ελίττης εξουσίας. Είναι οι άνθρωποι που κατέχουν ή ελέγχουν τα "στρατηγικά ύψη" της οικονομίας, που ελέγχουν τον κεντρικό κρατικό μηχανισμό, που κατέχουν και ελέγχουν τα κύρια μέσα επικοινωνιών στον ιδιωτικό τομέα ή ελέγχουν τα μέσα επικοινωνίας του δημοσίου. Η ελίτ εξουσίας, για να το πούμε έτσι, αποτελεί την "πρωτοπορία" της άρχουσας τάξης, τα μέλη της στρατολογούνται απ΄αυτή και σε σ΄αυτή επιστρέφουν όταν παραιτηθούν ή αποχωρήσουν.

Το (μεγαλύτερο) μέρος της άρχουσας τάξης, το οποίο δεν ανήκει στην ελίτ εξουσίας, σχηματίζει την επιχειρηματική ή επαγγελματική αστική τάξη που, αν και είναι λιγότερο ισχυρή από την ελίτ εξουσίας, έχει μεγάλη δύναμη και επιρροή. Μπορεί με βεβαιότητα να ειπωθεί όι σε όλες τις κοινωνίες υπάρχει κάτι όπως η ελίτ εξουσίας. Αλλά το σημείο πάνω στο οποίο θα επιχειρηματολογλησουμε διά μακρού στα επόμενα κεφάλαια είναι οτι η ελίτ εξουσίας στον καπιταλισμό είναι σε αξιοσημείωτο βαθμό αυτονομημένη από πραγματικό δημοκρατικό έλεγχο. Συνιστά έτσι μια ολιγαρχία, που μόνο μερικώς περιορίζεται από τις δημοκρατικές μορφές.

Θα πρέπει να ειπωθεί από τώρα πως ούτε η ελίτ εξουσίας ούτε και η υπόλοιπη άρχουσα τάξη αποτελεί μια ενιαία συνεντική τάξη από οικονομική, κοινωνική, πολιτική ή πολιτιστική άποψη. Όπως και σε κάθε άλλη τάξη, αναρίθμητες διαιρέσεις υπάρχουν στο εσωτερικό της και συχνά πάνω σε θέματα μεγάλης σημασίας. Παρ΄όλα αυτά, σε ομαλές συνθήκες, αυτό που χωρίζει την άρχουσα τάξη είναι ίγότερο σπουδαίο από αυτό που την ενώνει, δηλαδή η αποφασιστηκότητα των περισσοτέρων μελών της να διατηρηθεί και να ισχυροποιηθεί η υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, στο όνομα του εθνικού συμφέροντος, της ελευθερίας, της δημοκρατίας ή οτιδήποτε άλλου μπορεί να χρησιμευσει σε κάθε δεδομένη στιγμή ως μέσο νομιμοποίησης. Αυτές οι έννοιες νομιμοποίησης δεν είναι απλώς χειραγωγικά τεχνήματα. Αντίθετα, η πίστη τους σ΄αυτά είναι βαθιά, εξυπηρετώντας επίσης τον αποφασιστικό ρόλο της νομιμοποίησης. Η αυτοδικαίωση είναι ουσιώδες συστατικό της άσκησης της εξουσίας και είναι αρκούντως συμβατή με τη συνηθισμένη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, με τη διαστροφή της αλήθειας και την κατάχρηση της εξουσίας. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την πεποίθηση ότι κατακριτέα μέσα μπορεί να εξυπηρετούν ανωτερους σκοπούς και αυτό δικαιολογεί την χρησιμοποίησή τους.....

.....Η σχέσα ανάμεσα σε όσους κατέχουν την εξουσία των επιχειρήσεων και σε εκείνους που κατέχουν την κρατική εξουσία είναι ιδιαίτερα σημαντική. Αυτή η σχέση δεν είναι διόλου αδιατάρρακτη και αρμονική. Όμως , παρά τις πολλές διαφορές και διαφωνίες, οι δύο πλευρές εμπλέκονται σε μια σταθερή συνεργασία. "



"Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΠΟΧΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ, Ralph Milliband 1994"