ΜΕΤΑΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

"Κάτω από την επίδραση των Η.Π.Α., και πάλι, έχει επικρατήσει η τάση να ορίζουμε τη δημοκρατία ως φιλελεύθερη δημοκρατία.Η φιλελεύθερη δημοκρατία, όμως, είναι ένα ιστορικά ιδιαίτερο, ενδεχομενικό μόρφωμα, κι όχι το απόλυτο κανονιστικό ιδεώδες.

Η εν λόγω μορφή προβάλλει ως κύρια εκφραση μαζικής συμμετοχής την άσκηση των εκλογικών μας δικαιωμάτων, αφήνει ένα μεγάλο πεδίο δράσης στα οργανωμένα συμφέροντα (λόμπι), κυρίως των επιχειρήσεων, και προτείνει μια πολιτειακή δομή που περιορίζει τις παρεμβάσεις στην καπιταλιστική οικονομία.

Το συγκεκριμένο πρότυπο δεν ενδιαφέρεται για την πλατιά συμμετοχή των πολιτών ούτε και για το ρόλο των οργανώσεων πέρα από τις επιχειρήσεις.

Όσοι συμβιβάζονται με τις χαμηλές προσδοκίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας θα βλέπουν συγκαταβατικά και την ανάδυση της μορφής που αποκαλώ μεταδημοκρατία. Στο πρότυπο αυτό, μολονότι διεξάγονται εκλογές και οι κυβερνήσεις μπορούν να αλλάξουν , ο προεκλογικός αγώνας είναι ένα πλήρως ελεγχόμενο θέαμα που ενορχηστρώνεται από ανταγωνιστικές ομάδες επαγγελματιών ειδικευμένων στις τεχνικές της πειθούς, και επικεντρώνει στενά σε ένα μικρό φάσμα θεμάτων που επιλέγονται από συγκεκριμένες ομάδες.

Η πλειοψηφία των πολιτών κρατά μια παθητική, ήσυχη, ή και απαθή στάση, κι απλώς αντιδρά στα ερεθίσματα που άλλοι προκαλούν. Πίσω από το θέαμα του προεκλογικού παιχνιδιού, η πολιτική διαμορφώνεται ουσιαστικά στον ιδιωτικό χώρο, με διαπραγματεύσεις και συνδιαλλαγές ανάμεσα στις εκλεγμένες κυβερνήσεις και τα κυρίαρχα στρώματα που εκπροσωπούν σχεδόν αποκλειστικά τα συμφέροντα των επιχειρήσεων.

Το πρότυπο αυτό, όπως και το ιδεατό μοντέλο, είναι ασφαλώς μια θεωρητική υπερβολή. Πλήν όμως η σύγχρονη πολιτική εμφανίζει πράγματι αρκετά από τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν, και για το λόγο αυτόν αξίζει να διερευνήσουμε το πού τοποθετείται η πολιτική μας ζωή σε μια κλίμακα με το εν λόγω πρότυπο στο ένα άκρο και το ιδεατό πρότυπο δημοκρατίας στο άλλο. Ειδικότερα είναι σημαντικό να εντοπίσουμε την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η σημερινή πολιτική .

Η θέση μου είναι ότι κινούμαστε όλο και περισσότερο προς την κατεύθυνση του μεταδημοκρατικού πόλου."........

ΜΕΤΑΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ - ΚΟΛΙΝ ΚΡΑΟΥΤΣ (σελ. 58)