Της ΝΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Το άλλο με τον Τοτό το ξέρεις;» Αυτή ήταν η αντίδραση διακεκριμένου επιστήμονα σε θέματα περιβάλλοντος όταν του ζητήσαμε να σχολιάσει την πρωτοβουλία του δημάρχου Αθηναίων Νικ. Κακλαμάνη για τη θεσμοθέτηση της οικολογικής πρωτεύουσας της Ευρώπης κατά τα πρότυπα της πολιτιστικής.
*Ο δήμαρχος Αθηναίων, που θεωρείται ικανός χειριστής στην επικοινωνία, με επιστολή του στους προέδρους της Κομισιόν Ζοσέ Μπαρόζο, και του Ευρωκοινοβουλίου Χανς Πέτερινγκ, και στους 27 δημάρχους των πρωτευουσών της Ε.Ε., εισηγείται την ιδέα του με τον εξής πρόλογο: «Μέσα από τις επιλογές του σήμερα δημιουργούμε τον κόσμο του αύριο».
Είναι δύσκολο να μην μπει κανείς στον πειρασμό να υπενθυμίσει ότι οι «επιλογές του σήμερα» είναι: η Αθήνα-σκουπιδότοπος. Η Αθήνα της υψηλής ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της αυξανόμενης συρρίκνωσης των ελεύθερων χώρων. Η Αθήνα των κατειλημμένων πεζοδρομίων, της κυκλοφοριακής κόλασης, της μικρότερης αναλογίας πρασίνου ανά κάτοικο.
Οζον πάνω απ' τα όρια
Αν και θα ήταν άδικο να χρεωθούν στο σημερινό δήμαρχο όλα τα δεινά της Αθήνας (ακόμη και αν η παράταξή του την διευθύνει επί μία εικοσαετία), η απόσταση που την χωρίζει από τις άλλες πρωτεύουσες είναι χαώδης.
*Η Αθήνα έχει τη χειρότερη ποιότητα ατμόσφαιρας. Σύμφωνα με στοιχεία του εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, η ετήσια μέση τιμή του όζοντος φτάνει τα 110 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (mg/m3), όταν στις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις είναι σαφώς κάτω από 80.
*Πρώτη είναι και στα μικροσωματίδια (ΡΜ10), με 53 mg/m3. Πλην της Ρώμης και του Αμστερνταμ, (40 και 39 mg/m3), οι άλλες πόλεις είναι πολύ πιο κάτω. Εκεί ειδικά που η διαφορά της Αθήνας είναι τεράστια είναι οι ημέρες υπέρβασης των «ορίων ποιότητας» που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτά ξεπερνιούνται σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα για τα ΡΜ10 και μία στις τρεις μέρες για το όζον.
Ο καθηγητής Ν. Μουσιόπουλος, κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, είναι κατηγορηματικός: «Οσο κυκλοφορούν ανενόχλητα στην Αθήνα υπέργηρα πετρελαιοκίνητα οχήματα, οι συγκεντρώσεις εισπνεύσιμων σωματιδίων θα βρίσκονται σε επίπεδα απειλητικά. Είναι απορίας άξιο γιατί δεν εφαρμόζεται με μεγαλύτερη αυστηρότητα η νομοθεσία για τον έλεγχο καυσαερίων».
*Με 150 χιλιάδες νέα αυτοκίνητα κάθε χρόνο δεν μπορούμε να τρέφουμε προσδοκίες για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης:
«Η αναλογία σήμερα στο Λεκανοπέδιο είναι 400 οχήματα ανά 1.000 κατοίκους. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχετα στα 600, άρα, θα ανέβουμε κι άλλο τα επόμενα χρόνια. Με το 55%, όμως, των βασικών αξόνων σε κατάσταση κορεσμού κι αν συνεχιστεί η αδράνεια το 2010 όλη η πόλη θα είναι πρακτικά ακίνητη», λέει ο πρόεδρος της Ενωσης Συγκοινωνιολόγων Γ. Χανδάνος.
Ποδήλατα και Ι.Χ.
Τους Αθηναίους, όμως, το κυκλοφοριακό δεν τους πτοεί. Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, είναι πρώτοι στη χρήση Ι.Χ., με επτά (!) μετακινήσεις εβδομαδιαίως. Την ίδια στιγμή ο κάτοικος του Λονδίνου και του Αμστερνταμ κινεί το αυτοκίνητό του μόνο τρεις φορές την εβδομάδα.
*Η σύγκριση μπορεί να γίνει ακόμη πιο απογοητευτική: Σε παλαιότερη έρευνα του συγκοινωνιολόγου-πολεοδόμου Θ. Βλαστού, αν. καθηγητή στο ΕΜΠ, εξετάζεται και το ποσοστό λεωφορειοδρόμων σε σχέση με το συνολικό μήκος του δικτύου λεωφορείων.
Στο Βερολίνο ανέρχεται στο 7,60%, στη Ρώμη στο 5,40%, ενώ στην ταλαίπωρη Αθήνα φτάνει το 0,30%.
*Εκτός από ένα άρτιο δίκτυο Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ο Γ. Χανδάνος προτείνει «πριμοδότηση και ενίσχυση των εναλλακτικών μετακινήσεων». Πού να μείνει, όμως, χώρος για ποδήλατο και πεζή μετακίνηση όταν στην περιοχή του δακτυλίου υπάρχουν 30 με 35 χιλιάδες παράνομα σταθμευμένα αυτοκίνητα!
«Η παρουσία του ποδηλάτου είναι ένα αλάνθαστο κριτήριο ποιότητας για το αστικό περιβάλλον», μας λέει ο Θ. Βλαστός, ο οποίος από το 2003 έχει εκπονήσει μελέτη -που παραμένει αναξιοποίητη- για την ένταξη του ποδηλάτου σε 13 δήμους, έπειτα από ανάθεση του υπουργείου Μεταφορών: «Η Αθήνα δεν επωφελήθηκε της ευκαιρίας, προφανώς διστάζοντας να αφαιρέσει άσφαλτο από το αυτοκίνητο».
*Τι γίνεται αλλού; «Στο Παρίσι χάρη στην αποφασιστική πολιτική του δήμου κατασκευάστηκαν για τους ποδηλάτες 33 χλμ. αποκλειστικής υποδομής και διαμορφώθηκαν 314 χιλ. για τη συνύπαρξή τους με άλλα μέσα. Μέχρι το 2010 εξαγγέλθηκε η κατασκευή άλλων 300 χλμ. Η Γαλλία έχει να επιδείξει ακόμη προχωρημένες πολιτικές αυτόματης ενοικίασης ποδηλάτων μέσω ηλεκτρονικών καρτών».
Τα χαμένα πάρκα
Στην Κοπεγχάγη η χρήση του ποδηλάτου για τις μετακινήσεις αγγίζει το 34% (μεγαλύτερο και από το ποσοστό χρήσης της δημόσιας συγκοινωνίας στην Αθήνα).
*Αναπόφευκτη είναι και η σύγκριση στα τετραγωνικά πρασίνου που αναλογούν σε κάθε κάτοικο. Πρώτο είναι το Αμστερνταμ με 27 τ.μ. και τελευταία η Αθήνα με 2,5, η οποία με το πέρασμα των χρόνων χάνει συνεχώς πράσινο: Το 1940 αντιστοιχούσαν 12 τ.μ. ανά κάτοικο, το 1965 6 τ.μ. και το 1977 μόλις 4 τ.μ.!
Λογικό, λοιπόν, οι κάτοικοι αυτής της πόλης να μάχονται για το αυτονόητο: «Χρειάστηκαν 30 χρόνια διεκδίκησης των κατοίκων για τη δημιουργία του Πάρκου ΚΑΠΑΨ (Αμπελόκηποι) και του Πάρκου Λαγουμιτζή (Ν. Κόσμος), ενώ άλλοι αγώνες δεν απέδωσαν (Κτήμα Θων). Οι πλατείες καταστρέφονται από υπόγεια γκαράζ και οι λόφοι είναι εγκαταλειμμένοι. Το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή, το Πεδίον Αρεως, το πράσινο στον Ελαιώνα δεν είναι στις προτεραιότητες του δήμου.
»Πολλοί χαρακτηρισμένοι χώροι πράσινου παραδίδονται για χτίσιμο. Με τέτοια πολιτική, είναι θράσος η πρόταση του δημάρχου για "Οικολογική Πρωτεύουσα της Ευρώπης"», σχολιάζει ο Η. Γιαννίρης, πολεοδόμος και συντονιστής του Παρατηρητηρίου Ελεύθερων Χώρων.
*Ο δήμαρχος Αθηναίων, που θεωρείται ικανός χειριστής στην επικοινωνία, με επιστολή του στους προέδρους της Κομισιόν Ζοσέ Μπαρόζο, και του Ευρωκοινοβουλίου Χανς Πέτερινγκ, και στους 27 δημάρχους των πρωτευουσών της Ε.Ε., εισηγείται την ιδέα του με τον εξής πρόλογο: «Μέσα από τις επιλογές του σήμερα δημιουργούμε τον κόσμο του αύριο».
Είναι δύσκολο να μην μπει κανείς στον πειρασμό να υπενθυμίσει ότι οι «επιλογές του σήμερα» είναι: η Αθήνα-σκουπιδότοπος. Η Αθήνα της υψηλής ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της αυξανόμενης συρρίκνωσης των ελεύθερων χώρων. Η Αθήνα των κατειλημμένων πεζοδρομίων, της κυκλοφοριακής κόλασης, της μικρότερης αναλογίας πρασίνου ανά κάτοικο.
Οζον πάνω απ' τα όρια
Αν και θα ήταν άδικο να χρεωθούν στο σημερινό δήμαρχο όλα τα δεινά της Αθήνας (ακόμη και αν η παράταξή του την διευθύνει επί μία εικοσαετία), η απόσταση που την χωρίζει από τις άλλες πρωτεύουσες είναι χαώδης.
*Η Αθήνα έχει τη χειρότερη ποιότητα ατμόσφαιρας. Σύμφωνα με στοιχεία του εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, η ετήσια μέση τιμή του όζοντος φτάνει τα 110 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (mg/m3), όταν στις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις είναι σαφώς κάτω από 80.
*Πρώτη είναι και στα μικροσωματίδια (ΡΜ10), με 53 mg/m3. Πλην της Ρώμης και του Αμστερνταμ, (40 και 39 mg/m3), οι άλλες πόλεις είναι πολύ πιο κάτω. Εκεί ειδικά που η διαφορά της Αθήνας είναι τεράστια είναι οι ημέρες υπέρβασης των «ορίων ποιότητας» που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτά ξεπερνιούνται σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα για τα ΡΜ10 και μία στις τρεις μέρες για το όζον.
Ο καθηγητής Ν. Μουσιόπουλος, κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, είναι κατηγορηματικός: «Οσο κυκλοφορούν ανενόχλητα στην Αθήνα υπέργηρα πετρελαιοκίνητα οχήματα, οι συγκεντρώσεις εισπνεύσιμων σωματιδίων θα βρίσκονται σε επίπεδα απειλητικά. Είναι απορίας άξιο γιατί δεν εφαρμόζεται με μεγαλύτερη αυστηρότητα η νομοθεσία για τον έλεγχο καυσαερίων».
*Με 150 χιλιάδες νέα αυτοκίνητα κάθε χρόνο δεν μπορούμε να τρέφουμε προσδοκίες για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης:
«Η αναλογία σήμερα στο Λεκανοπέδιο είναι 400 οχήματα ανά 1.000 κατοίκους. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχετα στα 600, άρα, θα ανέβουμε κι άλλο τα επόμενα χρόνια. Με το 55%, όμως, των βασικών αξόνων σε κατάσταση κορεσμού κι αν συνεχιστεί η αδράνεια το 2010 όλη η πόλη θα είναι πρακτικά ακίνητη», λέει ο πρόεδρος της Ενωσης Συγκοινωνιολόγων Γ. Χανδάνος.
Ποδήλατα και Ι.Χ.
Τους Αθηναίους, όμως, το κυκλοφοριακό δεν τους πτοεί. Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, είναι πρώτοι στη χρήση Ι.Χ., με επτά (!) μετακινήσεις εβδομαδιαίως. Την ίδια στιγμή ο κάτοικος του Λονδίνου και του Αμστερνταμ κινεί το αυτοκίνητό του μόνο τρεις φορές την εβδομάδα.
*Η σύγκριση μπορεί να γίνει ακόμη πιο απογοητευτική: Σε παλαιότερη έρευνα του συγκοινωνιολόγου-πολεοδόμου Θ. Βλαστού, αν. καθηγητή στο ΕΜΠ, εξετάζεται και το ποσοστό λεωφορειοδρόμων σε σχέση με το συνολικό μήκος του δικτύου λεωφορείων.
Στο Βερολίνο ανέρχεται στο 7,60%, στη Ρώμη στο 5,40%, ενώ στην ταλαίπωρη Αθήνα φτάνει το 0,30%.
*Εκτός από ένα άρτιο δίκτυο Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ο Γ. Χανδάνος προτείνει «πριμοδότηση και ενίσχυση των εναλλακτικών μετακινήσεων». Πού να μείνει, όμως, χώρος για ποδήλατο και πεζή μετακίνηση όταν στην περιοχή του δακτυλίου υπάρχουν 30 με 35 χιλιάδες παράνομα σταθμευμένα αυτοκίνητα!
«Η παρουσία του ποδηλάτου είναι ένα αλάνθαστο κριτήριο ποιότητας για το αστικό περιβάλλον», μας λέει ο Θ. Βλαστός, ο οποίος από το 2003 έχει εκπονήσει μελέτη -που παραμένει αναξιοποίητη- για την ένταξη του ποδηλάτου σε 13 δήμους, έπειτα από ανάθεση του υπουργείου Μεταφορών: «Η Αθήνα δεν επωφελήθηκε της ευκαιρίας, προφανώς διστάζοντας να αφαιρέσει άσφαλτο από το αυτοκίνητο».
*Τι γίνεται αλλού; «Στο Παρίσι χάρη στην αποφασιστική πολιτική του δήμου κατασκευάστηκαν για τους ποδηλάτες 33 χλμ. αποκλειστικής υποδομής και διαμορφώθηκαν 314 χιλ. για τη συνύπαρξή τους με άλλα μέσα. Μέχρι το 2010 εξαγγέλθηκε η κατασκευή άλλων 300 χλμ. Η Γαλλία έχει να επιδείξει ακόμη προχωρημένες πολιτικές αυτόματης ενοικίασης ποδηλάτων μέσω ηλεκτρονικών καρτών».
Τα χαμένα πάρκα
Στην Κοπεγχάγη η χρήση του ποδηλάτου για τις μετακινήσεις αγγίζει το 34% (μεγαλύτερο και από το ποσοστό χρήσης της δημόσιας συγκοινωνίας στην Αθήνα).
*Αναπόφευκτη είναι και η σύγκριση στα τετραγωνικά πρασίνου που αναλογούν σε κάθε κάτοικο. Πρώτο είναι το Αμστερνταμ με 27 τ.μ. και τελευταία η Αθήνα με 2,5, η οποία με το πέρασμα των χρόνων χάνει συνεχώς πράσινο: Το 1940 αντιστοιχούσαν 12 τ.μ. ανά κάτοικο, το 1965 6 τ.μ. και το 1977 μόλις 4 τ.μ.!
Λογικό, λοιπόν, οι κάτοικοι αυτής της πόλης να μάχονται για το αυτονόητο: «Χρειάστηκαν 30 χρόνια διεκδίκησης των κατοίκων για τη δημιουργία του Πάρκου ΚΑΠΑΨ (Αμπελόκηποι) και του Πάρκου Λαγουμιτζή (Ν. Κόσμος), ενώ άλλοι αγώνες δεν απέδωσαν (Κτήμα Θων). Οι πλατείες καταστρέφονται από υπόγεια γκαράζ και οι λόφοι είναι εγκαταλειμμένοι. Το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή, το Πεδίον Αρεως, το πράσινο στον Ελαιώνα δεν είναι στις προτεραιότητες του δήμου.
»Πολλοί χαρακτηρισμένοι χώροι πράσινου παραδίδονται για χτίσιμο. Με τέτοια πολιτική, είναι θράσος η πρόταση του δημάρχου για "Οικολογική Πρωτεύουσα της Ευρώπης"», σχολιάζει ο Η. Γιαννίρης, πολεοδόμος και συντονιστής του Παρατηρητηρίου Ελεύθερων Χώρων.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 02/12/2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου